Enkele jaren geleden belde mijn vader me op, met de woorden: “Maak je geen zorgen, alles is in orde, maar we hebben een auto ongeluk gehad.” Ondanks het gevoel van geruststelling dat mijn vader me al met zijn eerste woorden gaf, was ik toch geschrokken. Blijkbaar was iemand met volle snelheid achterop hun auto geknald, terwijl zij stil stonden in de file. Mijn moeder had wat last van haar nek en mijn vader van zijn arm, maar verder was na grondig onderzoek in de ambulance gebleken dat lichamelijk gezien alles oké was.
Gedurende de jaren erna vermeden mijn ouders koste wat kost de snelweg. Vooral omdat mijn moeder een flinke angst had ontwikkeld. En niet alleen op de snelweg, maar ze keek ook continu mee in de spiegels als ze als bijrijder bij mij in de auto zat, merkte ik.
Sinds ik voor me zie hoe mijn ouders in hun auto werden geraakt, heb ik zelf ook meer moeite gekregen met rijden op de snelweg. Als bestuurder, maar vooral als bijrijder sta ik soms doodsangsten uit als ’t aardig druk is op de weg.
Omdat ik weet dat er heel veel mensen zijn die last hebben van snelwegangst of zelfs algehele rijangst, wilde ik er graag een stukje over schrijven.
Hoe ontstaat snelwegangst of zelfs algehele rijangst?
Er zijn meerdere oorzaken aan te wijzen voor snelwegangst of zelfs rijangst. Hieronder bespreek ik de belangrijkste.
- De meest logische verklaring voor snelwegangst is een gerelateerde traumatische ervaring. Als jij zelf of een dierbare een auto ongeluk heeft meegemaakt, of je bent getuige geweest van een dergelijk ongeluk, kan de angst zich plotseling of geleidelijk ontwikkelen. Dit kan overigens ook al gebeuren als je regelmatig nét ontsnapt aan gevaarlijke situaties en je schrikreacties een patroon worden.
- Als je van nature wat angstiger bent aangelegd, is de voedingsbodem voor rijangst al aanwezig. Dan hoef je je soms zelfs alleen maar voor te stellen wat er allemaal kan gebeuren, om steeds angstiger te worden in ’t verkeer.
- Misschien heb je tijdens je rijlessen of tijdens je eigen eerste ervaringsjaren niet voldoende of niet adequaat kennis gemaakt met de snelweg. Wellicht omdat je bijvoorbeeld in een landelijke omgeving woont. Als je dan ineens verhuist naar een plek met een chaotisch wegennet en een drukte van jewelste, weet je ook even niet waar je ’t zoeken moet.
- Mogelijk levert gezinsuitbreiding een bijdrage aan het ontstaan of verergeren van je rijangst of snelwegangst. Je bent ineens verantwoordelijk voor een kwetsbaar en onschuldig wezentje en je beschermingsinstinct is maximaal geactiveerd.
Wat gebeurt er van binnen?
Echte rijangst heb ik gelukkig niet, ik rijd juist graag. Alleen de snelweg is voor mij een heikel punt.
Angst tijdens het besturen
Als ik zelf rijd, ben ik zeer gefocust op alles wat er om me heen gebeurt. Ik houd aardig wat afstand, merk dat ik schrik als (één van) de auto(‘s) vóór me op de rem staat en ik irriteer me aan het rijgedrag van anderen. Bumperkleven, op het laatste moment nog vóór me invoegen om in te halen en vergelijkbare fratsen maken me boos. Ze geven me een machteloos gevoel.
Angst als bijrijder
Dat machteloze gevoel is als bijrijder natuurlijk nog veel erger. Het laatste half jaar is mijn angst als ik zelf niet achter ’t stuur zit gigantisch toegenomen. En daar kan ik geen directe oorzaak voor aanwijzen. Afgelopen zondag nam het wel heel absurde vormen aan. Nadat we op de heenweg naar het strand van Knokke-Heist getuige waren van een vreselijk ongeluk en er bijna zelf in zaten, heb ik tijdens de terugreis (die vanwege allerlei oponthoud en drukte onderweg ruim 5,5 uur heeft geduurd) doodsangsten uitgestaan.
Het gevolg van deze angst is dat je je gaat bemoeien met het rijgedrag van de bestuurder en dat kan tot grote frustraties leiden.
Hoe kom je van je snelwegangst af?
Vermijdingsgedrag is niet de handigste manier. Zo wordt de drempel om de snelweg op te gaan (of überhaupt de auto te gebruiken) steeds groter. Met de volgende tips zou je een heel eind moeten komen om stap voor stap je angst te overwinnen.
Tip # 1 – Tweebaanswegen
Als je bang bent om op een snelweg te rijden en je gaat stap voor stap de confrontatie aan met je angst, begin dan met tweebaanswegen en niet meteen met grote chaotische knooppunten en vijfbaanswegen.
Tip # 2 – Kleine stukjes
Weet je al dat je er binnenkort niet onderuit komt om een stuk over de snelweg af te leggen voor een bepaalde afspraak of evenement waar je naartoe wilt? Begin dan alvast ruim van tevoren met het “oefenen” op kleine stukjes. Angst kan je behoorlijk uitputten. Door te oefenen wordt je angst minder en kun je steeds langere stukken aan.
Tip # 3 – Rustige tijdstippen
Dit is waarschijnlijk een open deur, maar begin niet in de spits met het herontdekken van de snelweg. Wil je onverwacht naar een evenement ver van huis en heb je weinig tijd voor tip # 2? Check online op welk tijdstip het het minst druk is op jouw route en pas daar desnoods je vertrektijd op aan.
Tip # 4 – Houd extra afstand
Zelf continu gaan remmen, brengt het verkeer én jezelf onnodig extra in gevaar. Door meer afstand te houden, hoef je niet direct uit reflex te reageren op signalen die ver vóór je plaatsvinden. Je voelt je dan wat rustiger, omdat je meer reactietijd hebt. Daardoor kun je rationeel reageren in plaats van emotioneel.
Let er hierbij wel op dat je de automobilisten achter je niet gaat irriteren; rechts rijden en af en toe een auto of vrachtwagen inhalen is dan verstandiger dan links blijven karren met een ongeduldige en bumperklevende rij auto’s achter je.
Tip # 5 – Gebruik Google maps
Als je een goede telefoonhouder hebt op een prettige plaats, kun je – net als dat je regelmatig in je spiegel kijkt of bij het van baan wisselen over je schouder gluurt – af en toe een blik werpen op je Google maps route. Daarop kun je alvast vooruit kijken of er bijvoorbeeld scherpe bochten aan zitten te komen. Ook geeft deze meestal aan als er een druk punt aan komt, zodat je alvast extra alert bent op een naderende file.
Tip # 6 – Informeer de bestuurder
Ben je bijrijder? Laat de bestuurder weten dat je nogal last hebt van snelwegangst en vraag hem (of haar) hier rekening mee te houden. Dit kan door extra veel afstand te houden en/of bijvoorbeeld iets rustiger te rijden (binnen alle redelijkheid, uiteraard). Door de chauffeur te informeren dat je niet ontspannen bent, zal hij ook minder snel geïrriteerd raken als je hem af en toe wijst op een potentieel gevaarlijke situatie.
Respecteer hierbij ook de gevoelens van de bestuurder; door hem te vaak te wijzen op zaken die hij zelf met z’n eigen ogen ook kan zien, geef je hem het gevoel dat je hem niet voldoende vertrouwt. Probeer hier dan ook een balans in te vinden en als je vaker bij diegene in de auto zit, bouw de frequentie van je bemoeienis dan ook af.
Tip # 7 – Geef ’t wat tijd
Mijn ouders gaan tegenwoordig toch af en toe weer de snelweg op, al is ’t met grote tegenzin. Gelukkig kunnen ze nu wel weer af en toe een flinke (dag)trip maken en daar ben ik blij om. Ze hebben niet actief een stappenplan gevolgd om weer de snelweg op te durven, dus bij hen heeft vooral het voorbijgaan van de tijd een rol gespeeld.
Tip # 8 – Extra lessen
Heb je het idee dat je rijangst wordt veroorzaakt door je eigen onzekerheid in plaats van door het machteloze gevoel dat je kunt hebben in ’t verkeer? Aarzel dan niet om een aantal lessen met een rij-instructeur in te plannen. Zij zijn uitermate geschikt je te helpen je rijvaardigheid te verbeteren en je meer zelfvertrouwen te geven over je eigen kunnen.
— Zelf ga ik ook met bovenstaande tips aan de slag. Ik vermijd de snelweg niet, maar erg ontspannen is ’t natuurlijk niet op de huidige manier. Heb jij ook last van snelwegangst of rijangst? Of heb je ’t al overwonnen? Laat ’t weten in de reacties hieronder of op Facebook! —
