♦◊♦◊♦◊♦◊♦
In eerste instantie is het verleidelijk om dit hardnekkige persoonlijkheidskenmerk als iets positiefs zien. Je maakt immers nauwelijks fouten en bent vreselijk toegewijd aan je taken. Je bent super gemotiveerd om het uiterste uit jezelf te halen en erg gedreven om nieuwe dingen tot een fantastisch resultaat te brengen. Je zoekt continu naar uitdagingen en wellicht stort je je ook vol energie van het één in het ander. (Of juist niet; hierover later meer!) Als je een creatief beroep uitoefent (denk aan componist Ludwig van Beethoven, filmmaker Stanley Kubrick of kunstenaar Leonardo da Vinci) kunnen hier schitterende resultaten uit voortvloeien. Een wetenschappelijk onderzoeker die perfectionistisch is, komt ook tot de slimste conclusies. Isaac Newton was er één van. En zolang het bij deze zogenaamde adaptieve vorm van perfectionisme blijft, is er ook vrij weinig aan de hand.
Echter, deze adaptieve perfectionisten zullen waarschijnlijk hun weg naar deze website niet vinden; bij hen is er immers geen (of nauwelijks) sprake van de negatieve kanten van perfectionisme. Bij de zogenaamde maladaptieve perfectionisten is dit wel het geval. En vooral voor hen is deze website bedoeld. Daarmee komen we dan ook terecht bij de negatieve aspecten en gevolgen van perfectionisme. Twijfel en angst regeren bij de maladaptieve variant. Je hebt het moeilijk met het maken van keuzes en het nemen van beslissingen. Een zakelijke e-mail lees je wel tientallen keren door, om je ervan te verzekeren dat er geen fout in zit of dat je niets stoms hebt getypt. Je studeert veel langer dan je medestudenten, omdat je nooit zeker weet of je écht alle informatie juist hebt opgeslagen.
Het zinnetje “het maakt niet uit hoe je scoort, als je maar je best doet!” heeft wat dat betreft wel een bepaalde lading als je er gevoelig voor bent. Want je best doen, daar draait het allemaal om. En als je vindt dat je perfect moet zijn, dan staat “je best doen” automatisch gelijk aan “perfectie nastreven”. Terwijl degene die het tegen je zei, hoogstwaarschijnlijk juist iets heel anders bedoelde (of diegene worstelt zelf met perfectionisme)! Niemand is immers perfect. En niet-perfectionisten weten dat.
Niet-perfectionisten begrijpen trouwens vaak ook niet wat het betekent om je zo neurotisch te gedragen. En als je zelf aardig overtuigd bent van het feit dat “streven naar perfectie” altijd beter is dan “de kantjes ervan af lopen”(en je het lastig vindt daar een middenweg of een grijs gebied in te vinden), wil je dit waarschijnlijk overbrengen aan je omgeving. Waarbij je niet altijd op goedkeuring of fijne reacties kunt rekenen. Dit is een valkuil die ervoor zorgt dat conflicten regelmatig op de loer liggen.
— Heb jij wel eens conflicten met collega’s over de manier van werken, of bijvoorbeeld met je partner over huishoudelijke taken? Probeer jezelf dan eens af te vragen of iets echt alleen op jouw manier kan, of dat een andere manier ook iets oplevert waarbij er een balans is tussen inzet en een soortgelijk resultaat (dat er ook best mag wezen). En besef vooral dat je niemand anders dan jezelf kunt of hoeft te veranderen. —
Samenvattend zou je kunnen zeggen dat er op het eerste gezicht en bij de adaptieve vorm voordelen zitten aan perfectionisme, maar dat er op de lange termijn en bij de maladaptieve vorm veel haken en ogen aan zitten die het niet de moeite waard maken je leven te wijden aan dit onbereikbare streven. Stress, gepieker, slapeloze nachten, vermoeidheid, ruzies en conflicten, lage eigenwaarde; maladaptieve perfectionisten krijgen hier onherroepelijk en met ongezonde regelmaat mee te maken.
In de meest extreme gevallen kan het steeds meer streven naar perfectie leiden tot (of samenhangen met) onder andere angst- en dwangstoornissen, eetstoornissen en andere in de DSM-V geclassificeerde psychische stoornissen. Hierover vind je meer informatie op de pagina co-morbiditeit.
